W dobie rozwijającego się biznesu online i e-commerce istotna jest nie tylko sprzedaż, ale również zgodność prawna. Już podczas analizy rozwoju e-sklepu warto wziąć pod uwagę aspekty prawne, które wpływają na poprawną „ścieżkę zakupu”.

Ostatnie miesiące przyczyniły się do niezwykle dynamicznego rozwoju branży e-commerce. W parze ze wzrostem zainteresowania klientów musi jednak iść zgodność sklepu z obowiązującymi regulacjami. Należy możliwie jak najbardziej zniwelować potencjalne ryzyko braku zgodności, albowiem sam regulamin czy polityka prywatności nie są wystarczające. Oczywiście jest to tylko zarys istotnych kwestii – w zależności od tego, z jakim sklepem internetowym będziemy mieli do czynienia, wymogów tych może być znacznie więcej. Im większy podmiot, tym kwestia zgodności prawnej jest bardziej rozbudowana.

> OBOWIĄZEK INFORMACYJNY PRZEDSIĘBIORCY

Każdy przedsiębiorca świadczący usługi elektroniczne zobowiązany jest do wskazania danych informacyjnych, o których mowa m.in w ustawie z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. W miejscu ogólnodostępnym i łatwym do dostrzeżenia przez klientów powinny się znaleźć pełne dane podmiotu, który odpowiada za sklep. Praktyka wskazuje, że takim miejscem jest stopka strony oraz podstrona z danymi kontaktowymi. Obowiązek informacyjny wynika również z innych przepisów, chociażby prawa konsumenckiego, prawa przedsiębiorców czy – w przypadku spółek handlowych – prawa handlowego.

Na gruncie przepisów rozporządzenia o ochronie danych osobowych podmiot prowadzący sklep online, będąc administratorem danych, powinien w pełni wskazać swoje dane kontaktowe i rejestrowe. Sytuacją niedopuszczalną jest, aby strona sklepu online zawierała wyłącznie adres e-mail do kontaktu lub formularz kontaktowy bez wskazania, kto za dany e-sklep odpowiada.

> REGULAMIN SKLEPU I USŁUG ELEKTRONICZNYCH

Prowadząc sklep internetowy, trzeba mieć na uwadze, że klientami mogą być osoby fizyczne, a zatem konsumenci, przedsiębiorcy, a od niedawna również przedsiębiorcy na prawach konsumenta. Regulamin sklepu jako umowa między stronami określa zasady obowiązujące w danym sklepie. Istotne jest, aby regulamin był zgodny z przepisami prawa, w tym respektował prawa konsumentów. Niedopuszczalne jest stosowanie w nim klauzul niedozwolonych, o których mowa w artykule art. 385(1) Kodeksu cywilnego.

Podmiot sprzedający produkty konsumentom powinien respektować ich prawa m.in do złożenia reklamacji, odstąpienia od umowy, niewprowadzania postanowień, które mogłyby naruszać lub istotnie ograniczać prawa konsumenta. Ponadto od stycznia niektóre prawa przysługujące konsumentom powinny być również stosowane wobec przedsiębiorcy na prawach konsumenta.

Obligatoryjność posiadania regulaminu wynika również z artykułu 8 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Udostępnienie regulaminu klientowi powinno się odbywać przed zawarciem umowy, a także – na żądanie – w sposób, który umożliwia pozyskanie, odtwarzanie i utrwalanie treści regulaminu za pomocą systemu teleinformatycznego, którym posługuje się osoba odwiedzająca sklep, np. klient czy konsument.

Regulamin powinien być więc umieszczony w takim miejscu, aby osoba odwiedzająca sklep mogła się z nim zapoznać, mogła go przeglądać oraz bez problemu pobrać na swój komputer. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której regulamin jest „schowany” na jednej z podstron, pojawiają się trudności z tym, aby go znaleźć, czy też link kierujący do dokumentu nie działa. Regulamin powinien określać wymogi wskazane w ustawie o prawach konsumenta oraz uwzględniać wymogi wskazane w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

> WYSYŁKA REGULAMINU – TRWAŁY NOŚNIK

Prace związane z prowadzeniem e-sklepu powinny również mieć na celu zabezpieczenie interesów samego sprzedawcy/usługodawcy na wypadek kontroli. Co do zasady to na przedsiębiorcy spoczywa ciężar udowodnienia, że wszelka zgodność prawna sprzedaży wobec konsumentów jest przestrzegana. Dlatego też przyjmuje się, że:

• Konsument przed zakupem towaru lub usługi powinien potwierdzić fakt, że zapoznał się z regulaminem i go akceptuje. Taka zgoda powinna zostać zarejestrowana w systemie, aby w razie wątpliwości można było to wykazać.
• Dodatkowo należy wskazać, że konsument, jak wskazano wcześniej, powinien mieć dostęp do regulaminu w każdym czasie, a regulamin ten powinien być na „trwałym nośniku” zgodnie z art. 14 ustawy o prawach konsumenta. Trwałym nośnikiem nie jest strona internetowa, dlatego praktyka wskazała, że podczas zakupów, oprócz umożliwienia pobrania regulaminu na swój komputer, klientowi wysyła się załącznik z regulaminem, który klient zatwierdził (bit.ly/3uAJdX1). Celem takiego działania jest zapewnienie, żeby po wysłaniu do konsumenta informacji przedsiębiorca nie mógł już w nią ingerować czy jej usunąć, a także żeby klient miał do niej dostęp przez określony czas, np. po rozwiązaniu umowy.

> PRZEDSIĘBIORCA NA PRAWACH KONSUMENTA

Od stycznia 2021 r. zmieniły się przepisy konsumenckie głównie za sprawą wprowadzenia ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Pojawił się nowy „byt” prawny – przedsiębiorca na prawach konsumenta.

Przedsiębiorca na prawach konsumenta to osoba fizyczna zawierająca umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla niej charakteru zawodowego wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nie ulega wątpliwości, że status danego klienta/konsumenta należy poznać przed zatwierdzeniem przez niego umowy, czyli zakupu. Również sam klient powinien wiedzieć przed zakupem, jaki będzie jego status oraz jakie prawa będą mu przysługiwać po zakupie. Ustalanie tego statusu dopiero podczas potencjalnego zwrotu towaru lub korzystania np. z prawa rękojmi jest zbyt późne. Dlatego jeszcze przed etapem zatwierdzenia decyzji zakupowej warto umieścić stosowny checkbox lub odebrać oświadczenie klienta o statusie, jaki posiada, w inny, wyraźny sposób.

[...]

Prawnik, właściciel llegal.pl, stały mediator przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku specjalizujący się w mediacjach z zakresu własności intelektualnej. Członkini Stowarzyszenia Praktyków Ochrony Danych SPOD, autorka książki o odpowiedzialności odszkodowawczej. Auditor wewnętrzny w zakresie bezpieczeństwa informacji oraz systemu zarządzania jakością. Certyfikowany tester oprogramowania. Z branżą IT związana od 2012 roku. Aktualnie w trakcie badań naukowych w ramach pracy doktorskiej z zakresu prawa nowych technologii.